باورتان می شود می توان با یک کاسه فلزی، سیگنال هایی از فاصله 36 هزار کیلومتری دریافت کنید؟ این معجزه آنتن دیش ( آنتن سالید دیش Parabolic ) است. شاید ظاهر ساده‌اش شما را فریب دهد، اما پشت این بشقاب فلزی، دقت مهندسی و قدرت تمرکز بالا نهفته است. آنتن‌های دیش (Dish Antennas) به‌ویژه در ارتباطات نقطه‌به‌نقطه (Point to Point) بی‌رقیب‌اند و به‌لطف بهره بالا و الگوی تابش دقیق، گزینه‌ای مطمئن برای مسیرهای طولانی و پرترافیک محسوب می‌شوند. در این مقاله بیشتر با آنتن دیش آشنا می‌شویم و به جتنبه های گوناگون آن می پردازیم.
ماهیت آنتن دیش
آنتن دیش یا سولید دیش (Solid Dish) آنتنی است که دارای هیچ شیار و سوراخی نیست و ظاهری یکپارچه و مقعر یا سهمی شکل دارد. آنتن دیش ، که به آن دیش ماهواره‌ای یا آنتن پارابولیک نیز گفته می‌شود، نوعی آنتن جهت‌دار محسوب می‌شود که برای دریافت و ارسال امواج رادیویی با فرکانس بالا استفاده می‌شود. این آنتن از یک عنصر فلزی یا دیگر مواد مناسب برای انتقال امواج تشکیل‌شده است. این ویژگی از آنتن دیش باعث می‌شود که عملکرد آن بسیار بهتر از آنتن‌های معمولی باشد و از کیفیت بالاتری هم برخوردار باشد.
مزایای استفاده از آنتن های دیش
از مزایای آنتن دیش می‌توان به‌دقت بالا در انتقال امواج الکترومغناطیسی، توانایی انتقال امواج با پهنای باند بیشتر و همچنین قدرت بالا در ارسال یا دریافت امواج اشاره کرد. این خصوصیات، آنتن دیش را به یک گزینه مناسب برای استفاده در سیستم‌های ارتباطات بی‌سیم برای مسافت های طولانی تبدیل کرده است. امروزه اغلب فعالین این حوزه آنتن های دیش را بر آنتن های فلت ترجیح می‌دهند.
سه مزیت مهم در آنتن های دیش وجود دارد که آن‌ها را برای استفاده در سیستم‌های بی‌سیم مناسب و کاربردی می‌کند:
- برد بالا: آنتن های دیش می‌توانند امواج رادیویی را از مسافت‌های بسیار دور دریافت و ارسال کنند.
- جهت‌دهی دقیق: این آنتن ها می‌توانند امواج رادیویی را از یک جهت خاص با دقت بالا دریافت کنند.
- قیمت مناسب: آنتن های دیش در مقایسه با سایر آنتن ها، قیمت مناسب‌تری دارند.
کاربرد آنتن های دیش
استفاده از آنتن دیش در انواع مختلفی از سیستم‌های ارتباطات بی‌سیم مانند شبکه‌های بی‌سیم وای‌فای، تلویزیون‌های دیجیتال و رادیوها باعث بهبود عملکرد و کیفیت این سیستم‌ها می‌شود. به‌عنوان مثال، در شبکه‌های وای‌فای، آنتن‌های دیش نسبت به آنتن‌های معمولی ترجیح داده می‌شوند. زیرا امکان ارائه سیگنال باکیفیت بالا و پوشش گسترده‌تر را فراهم می‌کنند.
با این وجود، برخی از محدودیت‌ها برای استفاده از آنتن دیش وجود دارد. به طور مثال این آنتن ها نیاز به تنظیم دقیق در زاویه و جهت مناسب دارند. به همین دلیل باید یک فرد متخصص و باتجربه آن‌ها را نصب و راه‌اندازی کند.
به طور خلاصه می توان گفت آنتن‌های دیش در طیف گسترده‌ای از کاربردها استفاده می‌شوند، از جمله:
- پخش مستقیم ماهواره‌ای و رادیویی: برای دریافت کانال‌های تلویزیونی و رادیویی از ماهواره‌ها
- ارتباطات مخابراتی: به‌منظور برقراری ارتباط با آنتن های دیگر برای اهداف مختلفی مانند تلفن، اینترنت پوینت تو پوینت و انتقال داده
- مطالعات نجوم و هواشناسی: برای جمع‌آوری داده‌های مربوط به آب‌وهوا
نحوه عملکرد آنتن دیش
نحوه عملکرد آنتن دیش به این صورت است که امواج رادیویی را جمع‌آوری و به یک نقطه کانونی (در جلوی آنتن) هدایت می‌کند. در این نقطه، سیگنال رادیویی به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌شود و گیرنده آن را پردازش می‌کند.
طراحی و ظاهر آنتن های پارابولیک
اما به سوال اصلی میرسیم. دلیل طراحی آنتن‌ها به شکل دیش (مقعر) چیست؟ آنتن‌های مقعر به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد شکل کاسه‌ای خود، بهینه‌ترین گزینه برای دریافت و ارسال سیگنال‌های ماهواره‌ای هستند. دلیل این طراحی هوشمندانه به اصول فیزیکی امواج الکترومغناطیسی برمی‌گردد:
۱. تمرکز سیگنال‌های ضعیف
شکل مقعر مانند ذره‌بین عمل می‌کند و امواج موازی را در یک نقطه کانونی جمع می‌کند. این طراحی حساسیت آنتن را تا ۱۰۰۰ برابر افزایش می‌دهد!
۲. حذف نویز و تداخل
سطح منحنی دیش به طور طبیعی امواج مزاحم را که از زوایای دیگر می‌آیند، دفع می‌کند. این ویژگی برای ارتباطات ماهواره‌ای که سیگنال‌ها فوق‌العاده ضعیف هستند، حیاتی است.
۳. بهبود نسبت سیگنال به نویز (SNR)
طراحی پارابولیک (سهموی) دیش بهره آنتن (Gain) را به شدت افزایش می‌دهد.
۴. همجهت‌سازی دقیق امواج ارسالی
در حالت ارسال، شکل دیش امواج را به صورت پرتو موازی سامان دهی می‌کند تا انرژی سیگنال در فضا پخش نشود. این ویژگی برای صرفه‌جویی در توان انتقال ضروری است.
۵. سازگاری با محدودیت‌های فیزیکی
طراحی دیش تعادل ایده‌آلی بین اندازه، وزن و عملکرد ایجاد می‌کند.
با این اوصاف شکل سهموی برای آنتن ، یک راه حل هوشمندانه فیزیکی است که هم تمرکز سیگنال را ممکن می‌سازد، هم نویز را کاهش می‌دهد و هم بهره آنتن را به حداکثر می‌رساند. این همان دلیلی است که حتی پس از ۶۰ سال، هنوز هم ۹۵٪ ارتباطات ماهواره‌ای جهان از این فناوری استفاده می‌کنند!
آنتن‌های دیش می‌توانند حجیم و سنگین و یا کوچک و نسبتا سبک باشند. البته این آنتن ها در مدل‌های مختلفی هستند و در اندازه‌های گوناگون عرضه می‌شود. از این رو شاهد آنتن های دیش در ابعاد مختلف هم هستیم که می‌توانید با مراجعه به صفحه فروشگاه فراموج سازان لیست این آنتن ها را مشاهده کنید.
در نظر داشته باشید نصب صحیح آنتن دیش برای دریافت سیگنال باکیفیت بالا ضروری است و به تخصص و ابزارهای خاصی نیاز دارد. به همین دوباره دلیل توصیه می‌کنیم در فرآیند نصب و راه‌اندازی، حتما از افراد باتجربه و متخصص کمک بگیرید.
انتخاب آنتن دیش مناسب
برای انتخاب یک آنتن دیش باید به عواملی توجه داشته باشید که برای شما مهم به شمار می‌روند. عواملی که باید در نظر بگیرید عبارت‌اند از:
- کاربرد اصلی: شما از آنتن دیش برای چه کاری استفاده خواهید کرد؟ این آنتن را برای چه کاری می‌خواهید؟ پهنای باند مدنظرتان چیست؟ اطلاعات از چه فاصله‌ای قرار است منتقل شوند؟
- موقعیت مکانی: شما در کجا زندگی می‌کنید؟ آیا در آنجا دکل مخابراتی وجود دارد؟ شرایط آب‌وهوایی منطقه مدنظر شما برای استقرار آنتن به چه شکلی است؟
- تعداد آنتن ها: شما می‌خواهید از چند دکل مخابراتی سیگنال دریافت کنید؟ چه تعداد آنتن برای کار خود نیاز دارید؟
- بودجه و قیمت: شما چقدر می‌توانید برای یک آنتن دیش هزینه کنید؟
نتیجه‌گیری
آنتن های دیش ابزارهای قدرتمندی هستند که می‌توانند به شما در برقراری ارتباط با ماهواره‌ها و دیگر آنتن ها و دریافت سیگنال های باکیفیت بالا از مسافت‌های دور به صورت پوینت تو پوینت کمک کنند. با انتخاب آنتن دیش مناسب و نصب صحیح آن، می‌توانید از مزایای ارتباطات مخابراتی در خانه یا محل کار خود بهره‌مند شوید. در این مقاله به بررسی این آنتن ها پرداختیم و انواع گوناگون و کاربردهای آن را برشمردیم. شما برای انتخاب آنتن دیش به چه معیارها و پارامترهایی توجه می‌کنید؟ حتما در بخش دیدگاه نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سؤالات متداول
- آنتن دیش چیست؟
آنتن دیش یا سولید دیش آنتنی است که دارای هیچ شیار و سوراخی نیست و ظاهری یکپارچه دارد و نوعی آنتن جهت‌دار محسوب می‌شود که برای دریافت و ارسال امواج رادیویی با فرکانس بالا استفاده می‌شود.
- مزایای آنتن دیش کدام‌اند؟
برد بالا، جهت‌دهی دقیق و قیمت مناسب از مهم‌ترین مزایای استفاده از آنتن های دیش در ارتباطات پوینت تو پوینت است.
- برای لینک پوینت تو پوینت آنتن دیش بهتر است یا فلت؟
در جواب این سؤال باید به میزان گین آنتن توجه داشته باشید. اگر برای شما گین بیشتر از 25 دی بی مدنظر باشد استفاده از آنتن دیش ارجحیت دارد.
